Puchar Świata w skokach narciarskich rozpoczął swoją historię w sezonie 1979/1980, wzorując się na Pucharze Świata w narciarstwie alpejskim, który miał swoje początki w 1967 roku. Decyzja o zorganizowaniu rywalizacji dla skoczków narciarskich zapadła na Kongresie FIS w Nicei w maju 1979 roku. Pierwszym triumfatorem Pucharu Świata w skokach narciarskich został Austriak Hubert Neuper, a trzecie miejsce w klasyfikacji generalnej zajął Polak Stanisław Bobak.
Struktura i zasady Pucharu Świata
Puchar Świata w skokach narciarskich to czteromiesięczny cykl zawodów rozgrywanych od połowy listopada do końca marca. W sezonie składa się średnio z 30-35 konkursów indywidualnych i drużynowych. Skoczkowie zdobywają punkty do klasyfikacji generalnej na podstawie wyników poszczególnych zawodów. Zawodnik z największą liczbą punktów na koniec sezonu zdobywa Kryształową Kulę, prestiżową nagrodę dla zwycięzcy całego cyklu. Aktualny lider Pucharu Świata startuje w zawodach w specjalnym, żółtym plastronie. Najlepsza drużyna wygrywa Puchar Narodów, a prowadzona jest również klasyfikacja Pucharu Świata w lotach narciarskich, uwzględniająca tylko konkursy na skoczniach mamucich.
Punktacja stosowana w Pucharze Świata od sezonu 1993/1994 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Miejsce | 1. | 2. | 3. | 4. | 5. | 6. | 7. | 8. | 9. | 10. | 11. | 12. | 13. | 14. | 15. | 16. | 17. | 18. | 19. | 20. | 21. | 22. | 23. | 24. | 25. | 26. | 27. | 28. | 29. | 30. |
Punkty | 100 | 80 | 60 | 50 | 45 | 40 | 36 | 32 | 29 | 26 | 24 | 22 | 20 | 18 | 16 | 15 | 14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
Decydujące czynniki w przypadku remisów
Gdy dwóch lub więcej zawodników uzyska tę samą liczbę punktów, o losach Kryształowej Kuli decyduje liczba wygranych konkursów w sezonie. Zasada ta była stosowana tylko raz, w sezonie 2014/2015, gdy Severin Freund i Peter Prevc zdobyli tę samą liczbę punktów. Triumfatorem Pucharu Świata został jednak Niemiec, który w tamtym sezonie odniósł dziewięć zwycięstw, w porównaniu do Petera Prevc’a.
Punktacja konkursów drużynowych do Pucharu Narodów | ||||||||
Miejsce | 1. | 2. | 3. | 4. | 5. | 6. | 7. | 8. |
Punkty | 400 | 350 | 300 | 250 | 200 | 150 | 100 | 50 |
Najczęstsze zwycięstwa i rekordy
Klasyfikację generalną najczęściej, bo czterokrotnie, wygrywali Fin Matti Nykaenen oraz Polak Adam Małysz. Małysz jest jedynym skoczkiem, który osiągnął ten sukces trzy razy z rzędu. Trzykrotnie zwyciężał Andreas Goldberger, a dwukukrotnie triumfowali Armin Kogler, Primož Peterka, Martin Schmitt, Janne Ahonen, Thomas Morgenstern, Gregor Schlierenzauer oraz Kamil Stoch.
Najwięcej zwycięstw w poszczególnych konkursach odniósł Gregor Schlierenzauer, stając na najwyższym stopniu podium aż 53 razy. Drugie miejsce w tej klasyfikacji należy do Matti Nykaenena (46 zwycięstw), a trzecie miejsce ex aequo do Adama Małysza i Kamila Stocha (po 39 wygranych).
Polscy triumfatorzy i klasyfikacja narodów
Poza Małyszem i Stochem, jeszcze siedmiu polskich skoczków zdobyło zwycięstwa w konkursach zaliczanych do klasyfikacji generalnej Pucharu Świata. Pięć razy zwyciężał Dawid Kubacki, trzy razy Piotr Fijas, dwukrotnie najlepsi byli Maciej Kot i Piotr Żyła, a po jednym zwycięstwie na swoim koncie mają Stanisław Bobak, Krzysztof Biegun i Jan Ziobro. Łącznie, polscy skoczkowie odnieśli 93 triumfy w konkursach Pucharu Świata, co plasuje Polskę na piątym miejscu w klasyfikacji narodów. Na pierwszym miejscu znajduje się Austria z 256 zwycięstwami.
Najwięcej miejsc na podium w poszczególnych konkursach Pucharu Świata zdobył Fin Janne Ahonen, który stanął na pudle aż 108 razy. Drugie miejsce należy do Adama Małysza (92 razy w pierwszej trójce), a trzeci jest Gregor Schlierenzauer z dorobkiem 88 miejsc na podium.
Rekordzistami pod względem liczby wygranych konkursów Pucharu Świata z rzędu są Janne Ahonen, Matti Hautamaeki, Thomas Morgenstern, Gregor Schlierenzauer oraz Ryoyu Kobayashi, którzy każdy odnieśli sześć zwycięstw z rzędu.
Najstarszym i najmłodszym triumfatorem
Najstarszym zwycięzcą konkursu Pucharu Świata jest Noriaki Kasai z Japonii, który 29 listopada 2014 roku wygrał konkurs w Ruce (ex aequo ze Szwajcarem Simonem Ammannem) mając 42 lata, 5 miesięcy i 23 dni. Drugi w tej klasyfikacji jest Takanobu Okabe, który triumfując w Kuopio w marcu 2009 roku miał 38 lat, 4 miesiące i 12 dni. Trzecie miejsce zajmuje Robert Kranjec ze Słowenii, który wygrywając w marcu 2016 roku w Planicy miał 34 lata, 8 miesięcy i 2 dni.
Z kolei najmłodszym zwycycięzcą konkursu Pucharu Świata jest Kanadyjczyk Steve Collins, który w marcu 1980 roku triumfował w Lahti mając zaledwie 15 lat, 11 miesięcy i 27 dni. Było to zarówno jego pierwsze, jak i ostatnie zwycięstwo w zawodach PŚ. Pobicie jego rekordu wydaje się obecnie niemal niemożliwe, ponieważ przepisy FIS wymagają, aby uczestnicy konkursów Pucharu Świata mieli ukończone szesnaście lat.
Sukcesy drużynowe
W ramach Pucharu Świata od 1992 roku rozgrywane są także konkursy drużynowe. Najwięcej zwycięstw w zawodach tego typu odniosła reprezentacja Austrii, która triumfowała 32 razy. Polska drużyna na pierwszą wygraną musiała czekać do grudnia 2016 roku, kiedy to Piotr Żyła, Kamil Stoch, Dawid Kubacki i Maciej Kot odnieśli sukces w Klingenthal. Obecnie, polscy skoczkowie mają na swoim koncie siedem wygranych w konkursach drużynowych, co plasuje nasz zespół na szóstej pozycji w klasyfikacji wszech czasów.
Konkursy drużyn mieszanych
W sezonie 2012/13 w Lillehammer odbył się pierwszy w historii Pucharu Świata konkurs drużyn mieszanych. Japońska reprezentacja odniosła w nim zwycięstwo. Rok później najlepsi okazali się Norwegowie. Kolejną rywalizację tego typu rozegrano w sezonie 2020/21 w Rasnovie, gdzie również zwyciężyli Norwegowie.
Puchar Świata w skokach narciarskich, zainaugurowany w sezonie 1979/1980, wciąż dostarcza emocji i sportowych wrażeń zarówno kibicom, jak i zawodnikom. W każdym sezonie zawodnicy rywalizują o prestiżowe trofea, a liczne rekordy i osiągnięcia świadczą o nieustannej ewolucji i wzroście poziomu skoków narciarskich na przestrzeni lat.
Triumfatorzy Pucharu Świata w skokach narciarskich | ||||||
Sezon | I miejsce | II miejsce | III miejsce | |||
---|---|---|---|---|---|---|
1979/1980 | NEUPER Hubert | KOGLER Armin | BOBAK Stanisław | |||
1980/1981 | KOGLER Armin | RUUD Roger | BULAU Horst | |||
1981/1982 | KOGLER Armin | NEUPER Hubert | BULAU Horst | |||
1982/1983 | NYKAENEN Matti | BULAU Horst | KOGLER Armin | |||
1983/1984 | WEISSFLOG Jens | NYKAENEN Matti | PLOC Pavel | |||
1984/1985 | NYKAENEN Matti | FELDER Andreas | VETTORI Ernst | |||
1985/1986 | NYKAENEN Matti | VETTORI Ernst | FELDER Andreas | |||
1986/1987 | OPAAS Vegard | VETTORI Ernst | FELDER Andreas | |||
1987/1988 | NYKAENEN Matti | PLOC Pavel | ULAGA Primoz | |||
1988/1989 | BOKLOEV Jan | WEISSFLOG Jens | THOMA Dieter | |||
1989/1990 | NIKKOLA Ari-Pekka | VETTORI Ernst | FELDER Andreas | |||
1990/1991 | FELDER Andreas | ZUEND Stefan | THOMA Dieter | |||
1991/1992 | NIEMINEN Toni | RATHMAYR Werner | FELDER Andreas | |||
1992/1993 | GOLDBERGER Andreas | SAKALA Jaroslav | KASAI Noriaki | |||
1993/1994 | BREDESEN Espen | WEISSFLOG Jens | GOLDBERGER Andreas | |||
1994/1995 | GOLDBERGER Andreas | CECON Roberto | AHONEN Janne | |||
1995/1996 | GOLDBERGER Andreas | NIKKOLA Ari-Pekka | AHONEN Janne | |||
1996/1997 | PETERKA Primoz | THOMA Dieter | FUNAKI Kazuyoshi | |||
1997/1998 | PETERKA Primoz | FUNAKI Kazuyoshi | WIDHOELZL Andreas | |||
1998/1999 | SCHMITT Martin | AHONEN Janne | KASAI Noriaki | |||
1999/2000 | SCHMITT Martin | WIDHOELZL Andreas | AHONEN Janne | |||
2000/2001 | MAŁYSZ Adam | SCHMITT Martin | JUSSILAINEN Risto | |||
2001/2002 | MAŁYSZ Adam | HANNAWALD Sven | HAUTAMAEKI Matti | |||
2002/2003 | MAŁYSZ Adam | HANNAWALD Sven | WIDHOELZL Andreas | |||
2003/2004 | AHONEN Janne | LJOEKELSOEY Roar | ROMOEREN Bjoern Einar | |||
2004/2005 | AHONEN Janne | LJOEKELSOEY Roar | HAUTAMAEKI Matti | |||
2005/2006 | JANDA Jakub | AHONEN Janne | KUETTEL Andreas | |||
2006/2007 | MAŁYSZ Adam | JACOBSEN Anders | AMMANN Simon | |||
2007/2008 | MORGENSTERN Thomas | SCHLIERENZAUER Gregor | AHONEN Janne | |||
2008/2009 | SCHLIERENZAUER Gregor | AMMANN Simon | LOITZL Wolfgang | |||
2009/2010 | AMMANN Simon | SCHLIERENZAUER Gregor | MORGENSTERN Thomas | |||
2010/2011 | MORGENSTERN Thomas | AMMANN Simon | MAŁYSZ Adam | |||
2011/2012 | BARDAL Anders | SCHLIERENZAUER Gregor | KOFLER Andreas | |||
2012/2013 | SCHLIERENZAUER Gregor | BARDAL Anders | STOCH Kamil | |||
2013/2014 | STOCH Kamil | PREVC Peter | FREUND Severin | |||
2014/2015 | FREUND Severin | PREVC Peter | KRAFT Stefan | |||
2015/2016 | PREVC Peter | FREUND Severin | GANGNES Kenneth | |||
2016/2017 | KRAFT Stefan | STOCH Kamil | TANDE Daniel Andre | |||
2017/2018 | STOCH Kamil | FREITAG Richard | TANDE Daniel Andre | |||
2018/2019 | KOBAYASHI Ryoyu | KRAFT Stefan | STOCH Kamil | |||
2019/2020 | KRAFT Stefan | GEIGER Karl | KOBAYASHI Ryoyu | |||
2020/2021 | GRANERUD Halvor Egner | EISENBICHLER Markus | STOCH Kamil | |||
2021/2022 | KOBAYASHI Ryoyu | GEIGER Karl | LINDVIK Marius | |||
2022/2023 | GRANERUD Halvor Egner | KRAFT Stefan | LANISEK Anze |